Sprawozdanie z pracy operacyjnej

Sekcji IV Wydziału V

Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa

w Kielcach za miesiąc luty 1954 r. (fragment)  

(...) InfIormator "Pion" w swych doniesieniach podaje o niewłaściwym stosunku do wychowania młodzieży w duchu światopoglądu materialistycznego w Liceum Peda­gogicznym w Bodzentynie pow. Kielce. Spośród nauczycieli tej szkoły istnieje śro­dowisko, które ulega całkowitym wpływom miejscowej kołtunerii, spekulantów, kle­ru, co z kolei ujemnie wpływa na właściwe oddziaływanie na młodzież szkolną. Notowano nadal wrogie wypowiedzi ze strony elementów wrogich kadry nauczycielskiej w Liceum Pedagogicznym w Bodzentynie. Między innymi nauczycielka Laskow­ska powiedziała, że tak ona, jak i jej rodzina nie odda ziemi do spółdzielni produkcyjnej. Podobnie wrogo ustosunkowany jest sekretarz tegoż Liceum Kołomański, który się wy­raził do informatora "Pion": "Dlaczego oddał pan ziemię do spółdzielni? - co pan bę­dzie miał z tego?"  

Na temat zakończonej konferencji berlińskiej grono nauczycielskie wypowiada się sceptycznie, między innymi profesor Liceum Pedagogicznego w Bodzentynie Suppan wypowiedział się: "niech zawierają pakty bezpieczeństwa - prędzej będą mieli co zry­wać".

O sytuacji politycznej i panującym samouspokojeniu ze strony nauczycieli Liceum Pedagogicznego w Bodzentynie pow. Kielce oraz o wrogiej działalności prowadzonej przez powyższych nauczycieli powiadomiono KW PZPR w Kielcach.

Jak podaje PUB P Kielce, to na terenie Bodzentyna pow. Kielce ujawniono grupę chu­ligańską, która nosi nazwę tzw. „Dwunastki Apostołów". Informator „Kalina" podaje. że „Dwunastka" ta istnieje od 1951 roku i ma za sobą szereg wystąpień chuligańskich. W ostatnim okresie grupa ta dopuszcza się terroryzowania młodzieży oraz miejscowej ludności. Grupa składa się z młodzieży chuligańskiej rekrutującej się z rodzin mieszczań­skich i spekulanckich. Na podstawie doniesień informatorów "Kalina" i "Pion" oraz dokumentu z Biura "B,,23 wynika, że grupa ta jest inspirowana przez kler i elementy klerykalne, o czym świadczą następujące fakty: Między innymi grupa powyższa wysto­sowała anonim do .. Fali - 49"/24, w którym interweniuje, że w Liceum Pedagogicznym  dyrektor Pałysiewicz wraz z przewodniczącym ZMP Dutkiem Janem zrywa młodzieży szkolnej medaliki z szyi, tłumacząc im, aby się powiesili na nich.

Następnie, że tym dzieciom, które nie chciały zdjąć medalików z szyi, dyrektor po­stawił dwójki ze sprawowania.

Po sprawdzeniu powyższych danych przez informatorów "Pion" i "KP" na terenie tej szkoły stwierdzono, że wypadki tego rodzaju nigdy nie miały miejsca²⁵. Następnie autor odgraża się kierownictwu szkoły w imieniu tzw. "Dwunastki".

Nadmienia się, że oryginał anonimu powyższego Wydział II [WUBP w Kielcach] przesłał do "Fali - 49", a w naszym posiadaniu znajduje się tylko odpis. Oryginał anoni­mu został skierowany do Ministerstwa Oświaty, co utrudnia ustalenie nam autora.

Według posiadanych materiałów agenturalnych wynika, że jeden z figurantów wspomnianej grupy chuligańskiej tzw. delegat "Dwunastki Apostołów" Kozera Jan w sta­nie nietrzeźwym, w późnych godzinach wieczornych, wszedł do stołówki internatu szkoły i pytał na głos: "gdzie jest ten dyrektor, co medaliki zdejmuje".

Informator "Pion", jak podaje w doniesieniu z dnia 3 III 1954 r., to jeden z figurantów grupy chuligańskiej Zygadlewicz (obecnie w [Ludowym] Wojsku Polskim) przed napadem chuligańskim na internat był wzywany przez miejscowego księdza na ple­banię·

W sprawie tej PUB P Kielce przy pomocy agentury Sekcji IV prowadzi aktywne rozpracowanie działalności tej grupy.

W okresie sprawozdawczym notujemy wzmożony nacisk kleru na szkoły i admini­stracje szkolne za pomocą związanych z nim klerykalnych nauczycieli i pracowni­ków administracji oświatowej, poprzez których kler stara się oddziaływać wrogo na mło­dzież.

Jak podaje informator "Sosna" to kierowniczka Domu Dziecka w Suchedniowie Kumor Regina utrzymuje ścisłe kontakty z miejscowym księdzem Muszalskim²⁶, na­kłania dzieci do wyznawania praktyk religijnych i uczęszczania do kościoła. Dnia 2 111954 r. uczennice 7 klasy szkoły Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Su­chedniowie po odbyciu się lekcji zniszczyły wiszące hasła na ścianie, zerwały kilka liter z haseł  na gazetkach ściennych oraz zniszczyły zdjęcie Lenina, zaś przy gazetce ściennej powieszony został medalik. Sprawcami były uczennice Jankowska Krystyna, Klimczak i Stąporkiewicz. O zaistniałym wypadku powiadomiono KW PZPR w Kielcach.

   23 Biuro "B" - w MBP pion techniki operacyjnej o randze departamentu. Od lipca 1954 r. w ramach Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego zajmował się prowadzeniem obserwacji jawnej i ukrytej) rozpracowywanych osób. H. Dominiczak, Organy bezpieczeństwa, s. 26, 31 .. Ł. Kamiński, Lingua, s. 210. 24 "Fala 49" - popularna nazwa propagandowej audycji emitowanej przez Polskie Radio, zwykle w programie pierwszym, raz lub dwa razy w tygodniu wieczorem, a następnie powtarzanej w programie drugim. W okresie stalinowskim podejmowano w niej między innymi problemy nurtujące Polaków. Słu­chacze zdawali sobie sprawę z braku wolności słowa i propagandowego charakteru audycji, stąd naj­odważniejsze i najbardziej krytyczne listy pisali najczęściej anonimowo. H. Wysocki. Proces bikiniarzy, czyli ubecka manipulacja, zebrał i oprac. 1. Żaryn, w: Księga świadectw. Skazani na karę śmierci w cza­sach stalinowskich i ich losy, red. K. Madej, J. Żaryn, 1. Żurek, Warszawa 2003, s. 292; G. Majchrzak, Armia Krajowa na "fali" w czasach "odwilży" (1954-1956), "Biuletyn 1PN" 2002, nr 8-9 (19-20), s. 85-88; 1954 maj [18J, Wrocław - Protokół, s. 351, przypis 8. 25 Dyrektor Liceum Pedagogicznego w Bodzentynie został oskarżony za ten incydent w końcu grud­nia 1953 r. Materiały w tej sprawie dotarły do MBP oraz Urzędu do spraw Wyzznań w Warszawie i KW PZPR w Kielcach. R. Gryz, Państwo a Kościół w Polsce 1945-1956 na przykładzie województwa kielec­kiego, Kraków 1999, s. 362. 26 Ks. Władysław Muszalski był proboszczem parafii pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Su­chedniowie od 1934 r. Natomiast w 1954 r. pełnił także funkcję dziekana dekanatu wąchockiego. "Rocz­nik Diecezji Sandomierskiej 1952/53", Sandomierz 1953, s. 13, 16, 97. 27 Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (TPD) powstało w 1949 r. w wyniku unifikacji Robotniczego To­warzystwa Przyjaciół Dzieci i Chłopskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. TPD zajmowało się działal­nością wśród dzieci i młodzieży do lat 16 i planowo współdziałało z państwem. Szkoły obejmowane tym patronatem były placówkami bez nauki religii i krzyża na ścianie.

Z całością dokumentu opracowanego dra Ryszarda Gryza zapoznać się można  w "Almanachu Historycznym" t. 7